Ministériu Justisa organiza Konferénsia Nasional Pre-Deskonsentrasaun Administrativa iha Seitór Justisa

Pontu Fokál Pre-Deskonsentrasaun Administrativa Ministériu Justisa, servisu hamutuk ho Sekretariu Estadu Desentralizasaun Administrativa (SEDA) organiza konferénsia Nasional ho tema “ Hanoin Klean kona-ba Pre-Deskonsentrasaun Administrativa iha Seitór Justisa, Dezafius no Oportunidade”. Konferénsia ne’e hala’o iha Sentru Formasaun Jurídika Kaikoli Dili, iha loron 22 no 23 fulan Maiu tinan 2014.

Ministru Justisa, Sr. Dionísio Babo Soares iha abertura hateten,” Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste konsagra iha art. 5. No. 1 Prinsípiu ba Desentralizasaun Administrasaun hanesan setór fundamentál ba organizasaun teritoriál estadu nian. Komandu konstitusionál ne’e rekoñese katak hó interese lokál bele díak liu tan atu kontinua no konkretiza husi respetivu populasaun sira nian.

Ba intensaun ne’e, lei fundamental Timor-Leste no iha art.72, versíkulu 1 ne’ebe haklaken kona-bà “ podér lokál mak konstituídu ba pesoal koletivu iha teritóriu dotadu órgaun reprezentativu própriu sira nian, hó objétivu ba organiza partisipasaun sidadaun hó solusaun ba problema própriu sira iha komunidade no bele promove dezenvolvimentu lokál nian, ne’ebe la hó prejuízu hó partisipasaun estadu nian”.

Iha konferénsia ne’e Ministru Justisa reforsa liu tan, “Atu hatan ba introdusaun ne’ebé mensiona iha leten, maka dekretu lei Nú: 4/2014 kona-bà Estrutura Pre-Deskonsentrasaun Administrativa, iha art.75, fó dalan bà Grupu Tékniku Traballu Inter-Ministeriál husi àrea hotu-hotu inklui Ministériu Justisa promove divulgasaun kona-bà, prosesu deskonsentrasaun administrativa hó durasaun loron sia nulu (90), hahú husi publikasaun dekretu Lei ida née.”

Nu’udar oradór ba konferénsia ne’e mai husi seitór inportante sira ne’ebé relasaun hó asuntu Pre-Deskonsentrasaun sira hanesan tuir mai; Sekretáriu Estadu Fortalesimentu Institusional (SEFI) Sr. Francisco Borlaco Soares, koalia kona-ba” Polítika Formasaun ba Estrutura Pre-Deskonsentrasaun Administrativa”. Diretór Jerál ba Sekretaria Estadu Desentralizasaun Administrativa, Sr. Abilio Caetano koalia kona-ba “Estrutura orgánika ba estrutura Pre-Deskonsentrasaun Administrativa no estrutura nasional”. Nune mós Presidente ba Funsaun Públika Sr. Libório Pereira koalia kona-ba ” Polítika no preparasaun destakamentu funsionáriu públiku ba Pré-Deskonsentrasaun Administrativa” no Inspetór Auditória Ministériu Justisa, Sr. Henrique de Oliveira Ximenes koalia kona-ba “Matriks Repartisaun kompeténsia ba distritu 13 Tinan 2014/2017 Ministériu Justisa”.

Iha fatin hanesan Pontu Fokál Ministériu Justisa, Sr. António Verdial de Sousa iha introdusaun haklaken,” Diretór Diresaun Nasional Terras Propriedades no Servisus Kadastrais (DNTPSC), no Diresaun Nasional Rejistu Notaríadu (DNRN), Diresaun Terras Propriedade Servisus Kadastrais Distritál (DTPSC), Konservatórias, Notáriu, Defensor, Responsáveis Prizionál neébe responsabel serbisu ba Distritu sira hanesan; Aileu, Ainaro, Baucau, Bobonaro, Ermera, Cova Lima, Dili, Lautem, Liquisa, Maun fahe, Manatutu, Oecusse no Viqueque. Kolegas Kovidadus ne’ebe hala’o kna’r iha Grupu Traballu Tékniku Inter-Ministeriál ne’ebe mai husi Entidades Governu oi-oin, hau nia saudasoens no hakoak boot ba imi tomak".

Eis Diretór Nasional ba Terra Propriedades no Servisus Kadastrais ne’e hatutan” Objetivu husi koferénsia ida neé maka Orgaun Serbisu Administrasaun direta no Organismu Autónomu Téknika iha Ministériu Justisa nian mahan, túur hamutuk hodi hanoin kle’an kona-ba Pre-Deskonsentrasaun Administrativa iha setór Justisa nian, hodi diskuti kona-ba obstakulus no oportunidades; Hetan mos informasaun Polítika husi Sekretáriu Estadu Fortalesimentu Institusional (SEFI), Sekretariu Estadu Desentralizasaun Administrativa (SEDA) no Prezidente ba Komisaun Funsaun Públika (KFP); Hamutuk ho Grupu Traballu Tékniku Distrital iha setór Justisa, haré fila fali Repartisaun Matriks ne’ebe uluk submete tiha ona no prepara Estrutura Distritál hodi submete ba SEDA hodi bele responde ba Pre-Deskonsentrasaun Administrativa iha futuru”.

Konferénsia ne’ebé hala’o durante loron rua ne’e taka husi Inspetór Auditória Ministériu Justisa, Sr. Henrique de Oliveira Ximenes no ikus liu remata ho foto hamutuk ho kargu xefia Diretór Nasional no Diretór distritu sira husi Ministériu Justisa.

João Maupelo da Costa,
Pontu Fokál Ministériu Justisa