SEREMÓNIA ENTREGA EQUIPAMENTUS INFORMATIKA BA SISTEMA REJISTU MORIS NIAN HUSI EMBAIXADOR JAPAN NO UNICEF BA MINISTERIO DA JUSTIÇA


MJ-Loron Quintas-Feira 09 de Julho de 2020 Ministerio Justiça atraves husi Direção Geral dos Serviços de Registos e do Notariado hala’o Serimónia Entrega Equipamentus Informatika ba Sistema Rejistu Moris nian husi Embaixador Japão no UNICEF ba Ministériu Justisa iha salaun Direção Geral dos Serviços de Registos e Notariado (DGSRN).
Iha Serimonia refere partisipa husi Sua Exa. Ministro da Justiça Sr. Dr. Manuel Cárceres da Costa, Secretario Estado Terras Propriedades, Sr. Dr. Mario Ximenes, Mr. Valérie Taton representante husi UNICEF ho equipa, Mr. Masami Kinefuchi husi Embaixador Japan ho equipa, representante Diretora Geral Administração Politica Justiça, Sr. Roberto da Costa, Sub inspector husi GIA Sr. Horacio da Silva. Enquanto equipa Direção Geral dos Serviços de Registo e do Notariado (DGSRN) nian kompostu husi Diretor Geral dos Serviços de Registo e do Notariado ,Sr. Dr, Crisogno da Costa Neto Diretor DNICRC Sr. Dr. Victor da Costa Neto, Funcionarios husi DGSRN no Convidados hotu.

Iha Serimonia ne’e Representante husi UNICEF iha Timot-Leste Mr.Valérie Taton hatete em Primeiro lugar hakarak hato’o nia felisita ba Sua. Exa.Ministro da Justiça ho nia equipa nebe forsa compromisso hodi promove rejistu moris ba labarik.
UNICEF mos apoio ba Ministério da Justiça atu promove rejistu moris ba ema ka komunidade hotu ne’ebe konsentra iha Timor-Leste, inclui mos ba labarik, iha 2018, UNICEF no Ministério da Justiça halo lansa projetu ba tinan tolu (3) atu promove registu moris, apoio husi Governu Japaun.
Projetu ne’e inklui haforsa sistema iha nivel nasional area remotas hodi hasae konsiensia iha komunidade nia le’et.

Mr. Masami Kinefuchi husi Embassador of Japan mos hateten katak sistema ne’e atu fasilita rejisto do nascimento ka rejistu moris nian. Registo Moris Universal importente tebes tamba ita tenke identifika uluk labarik ida-idak hodi fornese servisu sosiais bazikas hanesan kuidadu saúde, edukasaun, no seguransa sosial.
Ida ne’e esensial la’os deit atu asegura direitus úmanus fundamental ba kada labarik, maibe mós atu realiza desenvolvimentu sustentável liu husi kuidadu no proteje rekursus úmanus iha perspetiva luan nian.
Iha Timor-Leste quaze metade husi populasaun mak tama kategoria menus idade sanulu resin walu (18), jovens sira-ne’e bele sai nudar rikusoin ba país ne’e. Maibé infelizmente, agora daudauk, taça rejistu moris iha País ida-ne’e dook husi sufisiente. Iha situasaun ida ne’e, difikulta atu fornese kuidadu ne’ebé nesesariu ba ema ida-idak.
Atu rezolve problema ne’e Japaun aloka fundu ho montante milaun rua pontu lima dollar Amerikanu (US$ 2.5 million) atu implementa Projetu ba Dezenvolvimentu Sistema Rejistu Moris iha Timor-Leste. Projetu ne’e finansiadu husi Governu Japaun no implementa husi UNICEF. Ami nia objetivu mak atu halo esforsu hodi eleva taça rejistu labarik ho idade menus husi tinan 5 ba nivel ointenta pursentu ka pursentu walu-nulu. Projetu ne’e abranje atividade no esforsus oioin iha nivel hotu: Governu, Distritu, Komunidade Lokal, no uma kain ou Familia. Esforsus sira-ne’e hotu sei loke dalan ba rejistu moris universal.

Spesifiku liu-tan, iha enquadramentu ne’e nia laran, Japaun Fornese ona veíkulus ba Ministeriu Justiça hodi halo kampaña rejistrasaun móvel iha áreas remotas. Ami mós fornese gravadores, no komputadores ba estasaun rádio komunidade iha kada Município, atu promove rejistu moris nian. Sesaun Kapasitasaun ka Treinamentu halo ona ba Servidor saúde, no lisio ou Manuais Saúde Inan no Labarik distribui ona ba iha uma kain barak.
Ohin, Ha’u kontenti atu entrega ba Ministeriu Justiça server dadus foun ba rejistru sivil ne’ebé ninia valor osan rihun hitu-nulu dollar Amerikanu (US$70,000), hamutuk ho ekipamentus foun sira-ne’e sei fasilita liu tan prosesu rejistu moris no ikus mai permiti Governu atu fornese servisu sosiais bazeia ba sertidaun moris.
Ha’u nia votus sinseru katak ho ajudus liu husi projetu ne’e, labarik ida-idak nia direitus úmanus sei garantidu, no labarik ida-idak bele aumenta boot simu servisu sociais nesesarius, no loron ida aumenta boot atu apoiu dezenvolvimentu Timor-Leste.
Intervensaun Sua Exa. Ministro da Justiça, hateten katak Ministério da Justiça simu tan donativus, assistensia teknika liu-husi ekipamentus atu suporta programa governu nia iha rejistu labarik nian.
Sua Exa. mos dehan katak ida ne’e nu’udar politika internasionalmente katak labele husik ema ida iha kotuk. Tanba Rejistu Nasimentu ka fó sertidaun nasimentu ba kosok oan ne’ebé moris, hanesan rekoñesementu ida katak ema sira ne’e simu kedas ninia direitu fundamental hanesan sidadaun hahú loron nia moris, to’o loron ita hakoi hikas fali nia iha semitériu.

Tamba ida ne’e hau rai hela apelu ida ba iha Sr. Diretor Geral no Diretor Nacionál sira, ho staff sira ne’ebé servisu iha Registu Notariado “iha ita boot sira nia kabas iha dezafius boot ida ba servisu ida ne’e.
Sua Exa. Ministro da Justiça mos hato’o nia Agradese no fo obrigado ba suporta husi UNICEF no Governu Japaun ba komitmentu hodi kontinua fó ajudus ba Timor-Leste hanesan equipamentos sistema informatika nian hodi kontinua suporta Servisu Rejistu Moris ba labarik sira ne’ebe foin moris iha Timor-Leste.

Oficial Media GDGSRN
Darfela Quintas