Ministério da justiça – Liu husi Direção Geral Admnistração Politica da Justiça no Direção Geral dos Serviço Registo e Notariado hamutuk ho MNEC, MAE no PNTL –Imigração nian enkontru ho Delegasaun Embaixador República Indonesia nian Iha Timor Leste


Dili-MNEC Loron: Segunda feira, 16 fulan setembro 2019 Ministério da justiça – Liu husi Direção Geral Admnistração Politica da Justiça no Direção Geral dos Serviço Registo e Notariado hamutuk ho MNEC, MAE no PNTL –Imigração nian hala’o enkontru ho Delegasaun Governo República Indonesia nian, hodi koalia kona-ba sidadaun indonesia sira ne’ebe hela kleur ona iha Timor Leste maibe la’iha documentus hosi Estadu Indonesia ka husi Estadu Timor Leste.
Enkontru ne’e hala’o iha salaun Ministério dos Negócios Estrangeiros e Cooperação, prezidi husi Diretor Geral dos Assuntos Consulares Protocolares e Media Sr. Juvêncio de Jesus Martins.

Husi parte delegasaun Governo República Indonesia, Direktur Jendral Administrasi Hukum Umum Cahyo R.Muhzar hateten katak : regulamentu kona-ba sidadaun Indonesia ne’ebe mak iha timor leste maibe laiha dokumentus presiza fo atensaun, iha regulamento ne’ebe iha Indonesia nian katak indonesia la adopta dupla nasionalidade. Tamba ne’e, Governo Indonesia halo esforsu no ba dala uluk durante loron tolu nian laran hahú husi loron 17-19 setembru 2019, sei hahú husi Munisipiu Dili, Liquisa no Ermera halo identifikasaun ba sidadaun Indonesia ne’ebé mak hela iha Timor Leste sem iha dokumentu legal ruma. Ba segunda fase sei hala’o iha teritoriu Timor Leste tomak. Bainhinra halo hotu identifikasaun, Governo Indonesia sei halo konfirmasaun ba sidadaun ida-idak atu eskolla nasionalidade. Hakarak kontinua ho Indonesia ka hili Timor Leste. Se hakarak hili nasionalidade Timor Leste, mak Governo Indonesia sei halo deklarasaun oficial no sei hato’o ba Governo Timor Leste atu halo prosesu tuir Lei no regulamentus aplikaveis nebe existe iha Timor Leste ba sidadaun hirak refere hodi sai sidadaun Timor Leste.

Diretora Geral APJ-MJ, Dra. Marcelina Tilman, akresenta, katak, Estadu Timor Leste garante nacionalidade Timorense. Konstituisaun RDTL art. 3, hakerek kona-ba sidadania originaria no adquirida. No Lei nr. 9/2002, Lei Nasionalidade no Dekretu Lei nr. 1/2004, kona-ba regulamentu ba Lei Nasionalidade nomos Diplomas Ministerial nr. 13/2018 no nr. 14/2018, Regulameto Tramitasaun kona-ba pedidu akisazaun nasionalidade ho kazamentu no naturalizasaun.
Diretor Geral SRN-MJ, Crisogno Neto hateten katak : Kompleta estatementu DGAPJ nian hodi afirma tan, katak, los duni Sidadaun Indonesia barak mak iha Timor leste, la-iha dokumentus. Balun uluk sei iha Administrasaun Indonesia nian tempu tinan 1983-1988 programa transmigrasaun hodi muda sidadaun sira ne mai iha Timor no sira hela to’o Timor Leste ukun an to’o agora.

Husi parte governo Timor Leste halo ona esforsu, maibe sira laiha dokumentus oinsa maka ita bele prosesa sira nian sidadania. Dokumentus hirak nebe presiza, passaporte, dokumentu entrada, autorizasaun ba residénsia, no dokumentu seluk-seluk tan. Sidadaun hirak ne’e, balun kaben ho Timor oan, balun iha oan be-oan tan iha Timor leste. Maibe seidauk sai sidadaun Timor Leste.
Husi parte seluk Diretor Geral do Serviço de Imigração nian Sr. Agustinho Gomes da Silva hateten katak : Relasiona ho Sidadaun Indonesia ne’ebe maka laiha dokumentus iha Timor Leste, durante ne’e husi parte imigrasaun identifika katak barak mak laiha passaporte,visa, no laiha karta autorizasaun (autorization of resident) no balu mos iha laiha KTP, barak mak husi tinan 1999 seidauk trata dokumentus legal hodi hela iha teritorio Timor Leste, relasiona ho buat sira ne’e ami rekomenda ba sidadaun Indonesia ne’ebe mak iha Timor Leste tenki trata passaporte, no tenke hetan autorizasaun hodi hela iha Timor Leste (autorization of resident) hanesan Diretor Geral husi Ministériu da Justiça ohin hateten katak kriteria hirak ne’ebe maka presija wain hira atu sai sidadaun Timor Leste mak tenke hetan (autoritation of resident) no hetan mos karta lisensa hodi hela iha Timor Leste.

José Ribeiro Martins
Ofisial Media DGSRN