SETP Sosializa Lei rai ba Komunidade iha Asulau-Sare

MINISTÉRU Justisa, liu hosi Sekretária Estadu Terras no Propriedade iha loron, 6 fulan-Maiu, tinan 2013, hala’o sosializasaun lei rai No. 1/2003 nian ba komunidade sira iha Suku Asulau/Sare Sub-Distritu Hatolia Distritu Ermera.

Sekretáriu Estadu Terras no Propriedade, Jaime Xavier Lopes iha aprezentasaun kona-ba Lei rai No. 1/2003 nian ne’e hateten, rai nudar fatór prinsipál ba ninema nia moris hahú kedan hosi beiala sira mai to’o iha jerasaun foun sira, tanba ema hotu presiza rai atu móris hodi halo buat oioin no hanoin ba futuru jerasaun sira nian.

tanba ne’e tuir Jaime, Konstituisaun RDTL, artigu 54 hateten, Sidadaun hotu-hotu iha direitu ba rai pedasuk ida, tán ne’e ohin iha vizita ne’e ho objetivu esplika ba povu sira iha Suku Asulau, Sare atu hatene sira nia direitu ba rai pedasuk ida hodi labele okupa ema seluk nia rai.

“Ita mós tenki hatene lolós kona-ba ukun rasik an ne’e atu ukun sasán ne’ebé ita nian rasik no labele ukun ema seluk nia sasan tuir ita nia hakarak,” tenik Jaime.

Iha oportunidade ne’e Sekretáriu Estadu hateten, sira kona-ba rai ne’ebe abandonadu povu la iha direitu, sé karik hakarak uza tenke halo arendamentu ho governu.

Nia subliña liu kona-ba rezolve problema ka disputa rai labele uza krimi tanba ho krime bele halakon ema nia vida, tanba ne’e ema idaidak tenki hanoin katak rai pedasuk mak sei la fó solusaun no presiza hanoin didi’ak tanba rai mak hatutan jerasaun ba jerasaun.

Nia hateten hosi governu identifika problema disputa rai iha nasaun ida ne’e Distritu Ermera kategoria ba númeru 2, hosi Distritu Díli, tán ne’e husu ba populasaun sira bainhira, iha problema kona-ba rai komunidade sira tenke rezolve tuir tradisaun idaidak nian no tuir kustumi feto-sanumamane no involve katuas lia nain sira, lider komunitáriu, hodi sai sasin, binhira la hetan solusaun mak rezolve iha nivél Sub-Distritu.

Iha fatin hanesan Diretór Terras Propriedade Distritu Ermera, Francisco Mozinho Amaral husu ba komunidade sira iha Asulau Sare atu halo pedidu ruma ba DTPSC Distritu Ermera hodi bele haruka ninia tekniku sira ba sukat komunidade sira nia rai tuir pedidu ne’ebé maka komunidade sira halo.

Iha sorin seluk Komandante Polisia Eskuadra Rai-lete, Sub-Distriu Hatolia hateten, prosedur atu rezolve problema rai lider Komunitáriu ho rai rai na’in tenki tuur hamutuk hodi bele buka solusaun, maibé bainhira halai ba krime hanesan seguransa polisia sei la tolera se deit.

Iha oportunidade ne’e Xefe Suku Asulau Sare, husu ba Terras propriedade atu ba sukat komunidade sira nia raito’o agora seidauk sukat.

Iha sosializasaun ne’e hetan paertisipasaun hosi Sekretáriu Estadu Terras no Propriedade, Diretór Nasionál Terras Propriedade Inetrina, Diretór DTP Distritu Ermera, Komandante Polisia Eskuadra Sub-Distritu Hatolia, konsellu Suku, Lider komunitária, Xefe Aldeia no povu Suku Asulau sare.*

Ananias Babo Horta
Media Officer SETP