Ministério da Justiça ho UNDP kontinua hala'o workshop konsultasaun Asesu ba Justiça Tradisional ba organizasaun seitoral iha salaun São Paulo Comoro-Dili

Por Joao Maupelo da Costa
Cnetro Formação

Ministerio da Justiça ho Programa Nasoens Unidas ba Desemvolvimentu (PNUD) halo terseira fase konsultasaun justiça tradisional ba organizasaun sektoral sira iha salaun formasaun São Paulo Segundo Comoro Dili, Sesta feira 27/2/2009.

Workshop Konsultasaun Justiça Tradisonal ba terseiru fase ne'e halo serimonia abertura loke husi Director Geral Ministério Justiça,Dr.Crisogno da Costa Neto,aprezentasaun prosesu konsultasaun Justiça tradisional husi Director Direitos Humanos e Cidadania,Dr.Lucas Antonio da Costa,e moderador Dr.Celito Cardoso no aprezentasaun objectivo prinsipal no metodologia workshop,Dr.Raquel Yringoyen Fajardo(UNDP)

Programa konsultasaun publiku Justiça tradicional halao iha Dili,tamba servisu hamutuk entre Ministériu Justiça ho agencia International ONU liu husi United Nations Development Program(UNDP).Programa aktividades ne'e halao durante loron ida hahu husi tuku 09.00 no remata iha tuku 18.00 OTL.

Cnetro Formação

Aktividades workshop Justiça tradisional/ Lei Adat ne'e fahe ba panel tolu mak hanesan panelprimeiru, koalia kona ba rezultadu no rekomendasaun prinsipal kona ba lisan toman iha Timor Leste,ho panelis DR. Dinisio Babo, Sr. Eugenio Sarmento no Ms. Marjorie Huang, Projecto ARD koalia kona ba Rai no Feto nia Direito.Segundo panel koalia ona ba Rezultadu no rekomendasaun kona ba mekanizmu rezolusaun konflito bazeia ba lisan no toman ho panelis mak hanesan, Mr. Silas Everett, husi The Asia Foundation (TAF) ho topiku Survey kona ba Asesu ba Justiça,DR.Jannifer Laakso,Justice Facility no Dr.Path Walsh,posto-CAVR Asesora Senior Sekretariado Tékniku koalia konaba Justiça tradicional no Sistema Justiça Formal no Terseiro panel koalia kona ba Observasaun no rekomendasaun prinsipal kona ba rezolusaun konflito alternativa bazeia ba lisan no toman iha nivel lokal ho panelis mak Carolyn Tanner husi Avocats Sans Frontiéres (ASF), Jan Hendrix Taubert husi GTZ no Andrew Marriot husi NGO BELUM.

Director Geral Ministério Justiça, Dr. Crisogno da Costa Neto iha abertura hateten," ohin eventu importante ida ne'ebe ita halao atraves Ministério da Justiça cooperação ho agencia PNUD ba programa konsultasaun ba seitor lisan timor ninian. Ita hotu hatene katak iha konstituisaun rekoinese ita nia lisan adat, maibe ita nia lisan tradisional husi distrito ida ba distrito seluk la hanesan, dala ruma ita atu rejolve problema ho kazu hanesan maibe ninia solusaun iha diferensia, ida ne'e sai hanesan obstaklu mai ita hanesan Timor oan liu liu ba komunidades iha areas rurais. Tamba ida ne'e husi parte governo iha hanoin oinsa atu valoriza ita nia lisan, atu valoriza ida ne'e tenke liu husi prosesu ida iha regulamento ka iha legislasaun ida mak atu regula kona ba ida ne'e. Tamba ida ne'e mak antes ita atu produz legislasaun ruma presiza ita halo uluk konsultasaun liu liu rona opiniuan, ideias, sugestaun husi komunidade kompenente komunidade tomak, tamba ida ne'e mak dadaun halo programa ne'e iha distrito rua hanesan dadaun ne'e ita halo iha Dili.

Cnetro Formação

Hau espera katak iha fatin ida ne'e iha loron ida ne'e maluk sira husi ONG no maluk sira ne'ebe serviso iha Justiça tradisional ninian barak mak partisipa iha ne'e. E husi eventu ida ne'e bele hamosu hanoin ruma ne'ebeke diak liu atu bele fornese ba parte ministério da justiça ne'ebe ikus mai bele sai hanesan legislasaun ida no bele sai hanesan regulamento ida ne'ebe bele fo valorizasaun ba ita nia lisan tradisional ninian, no programa hanesan ne'e sei halao nafatin iha distrito tomak iha Timor Leste."

Cnetro Formação

Workshop ne'e partisipa husi Asesor vice Primeiro Ministro, advogado Internasional,advogado Nasional, NGO internasional, NGO nasional, UNDP, Direitus Humanos UNMIT, PDHJ, Estudante Universidade no Dosente UNTL no inklui iha workhop ne'ebe refere feto nain 33 ne'ebe hamutuk partisipantes besik ema nain walu nulu (80).