SETP Hala’o Lansamentu Levantamentu Dadus Iha Distritu 4

SEKRTETÁRIU Estadu Terras Propriedade (SETP) Jaime Xavier Lopes, iha loron 22 to’o loron 25 fulan-Janéiru 2013 hala’o lansamentu Enkontru komunitária ba sesaun daruak nian kona-ba levantamentu ba dadus nain ba rai iha Distritu haat (4) maka hanesan Viqueque, Lautem, Baucau no Distritu Ermera.

Iha lansamentu ba enkontru komunitaria ne’ebé hala’o iha distritu haat ne’e SETP hateten, komunidade sira tenki fó sira nia apoiu masimu ba programa Terras Propriedade nian, tanba programa refere importante ba komunidade sira.

Nia mós husu ba komunidade sira ne’ebé tama iha area kolesaun nian tenki kolabora didiak ho viziñu sira, nune’e bainhira iha problema ruma kona-ba baliza bele rezolve ho ulun malirin.

Levantamentu ne’ebé hala’o iha distritu hirak ne’e maka hanesan Distritu Viqueque hala;o iha Sala reuniaun Administrasaun distritu Viqueque nian, Distritu Lautem hala’o lansamentu iha Salaun don Bosco Lospalos, distritu Baucau ne’e hala’o iha Suco rua maka hanesan suco Bucoli no Distritu Ermera nian hala’o iha Suco Fatuquero Sub Distritu Railaco Distritu Ermera.

Iha biban ne’e SETP hateten, problema rai iha distritu tomak hanesan deit, husu bainhira iha problema ruma tenki rezolve ho ulun malirin. Ema idaidak tenki asegura ninia direitu ba rai.

SETP esplika hodi define mós artigu 54 konstituisaun RDTL, ne’ebé hateten kona-ba ema hotu iha direitu ba rai pedasuk ida, maibe ne’e la hatudu atu ema ida ba okupa fali ema seluk nia fatin.

Tuir SETP, rai nia funsaun sosiál, bainhira governu presiza rai ruma komunidade tenki entrega maibé sei lui hosi prosesu ida, tanba iha lei ne’e m’os hakerek kona-ba kompenizasaun.

Kona-ba prosesu levantamentu dadus, bainhira iha mapa maka iha risku mean, entaun rai ne’e problema hela entaun husu atu rezolve problema ne’ebé iha, nune’e risku imean ne’ebé iha bele hasai.

Iha biban ne’e SETP simbolikamente entrega CD-R ba Administradór distritu sira kona-ba konsulta públika hanesan lei kona-ba rai, lei expropriasaun no lei fundu finanseiru.

Iha seremonia lansamentu ne’e Administradór distritu 4 ne’e ho lian hanesan hateten ida-idak tenki hatene ninia aan hodi hatene ninia propriedade, nune’e husu atu klarifika ba ema seluk, ita tenki haree buat ne’ebé ita nian, artigu 54 la’ós hateten atu ema id abele okupa rai to’o hektares 10 ka sanuluresin.

Sira mós hateten sira sei akompaña nafatin iha prosesu ba levantametu dadus ne’e, husu atu respeitu ema seluk nia direitu antes ema seluk atu respeitu ita.

Iha lanesamnetu ne’e Administradór distritu Baucau husu ba komunidade sira atu rezolve problema ho ulun malirin laos rezolve ho buat kroat, husu atu labele harahun malu, husu atu fiar malu.

Iha fatin hanesan Koamandante PNTL hateten, ho programa levantamentu dadus ne’ebé hala’o iha Bucoli ne’e bele hamenus ona problema kona-ba rai, hanesan seguransa PNTL baucau pronto atu kopera servisu ho ekipa tekniku terras propriedade nian bainhira mosu dezentendementu ruma entre komunidade ho ekipa tekniku sira.*

Ananias Babo Horta

Media no Dokumentasaun SETP