SETP Entrega Surat Tadak Rejistu Rai Nian Ba Komunidade Lospalos

MINISTÉRIU Justisa liu-hosi Sekretáriu Estadu Terras Propriedade iha loron Sesta, 28 fulan-Setembru 2012 liu-ba entrega surat tadak (Sertifikadu-Red) rejistu rai nian ba komunidade sira iha Lospalos Distritu Lautem.

Iha lansamentu entrega surat tadak ba komunidade nain 170 ne’ebé entrega simbolikamente ba komunidade nain 10 ne’e, Sekretáriu Estadu Terras Propriedade, Jaime Xavier Lopes hateten, programa fahe surat tadak ba komunidade sira sei kontinua iha fulan-Outubru to’o fula-Dezembru, liu-liu sei fahe ba komunidade sira ne’ebé sira nia rai sukat ona no la hetan disputa.

Nia mós hateten iha fulan hirak nia laran ne’e mós sei kontinua foti dadus ba area kolesaun ne’ebé maka iha, molok foti dadus sira ne’e, ba dahuluk sei kria enkontru komunitaria entre ekipa foti dadus ho lider komunitáriu sira.

Tuir sekretáriu Estadu ne’e, programa lansamentu entrega surat tadak Rejistu na’in ba rai hola parte mós iha loron atus-ida servisu Sekrtariu Estadu nian, tanba komunidade sira mós presiza hatene servisu sekretáiu Estadu nian durante loron atus-ida ne’e halo saida de’it.

Programa entrega surat tadak rejistu na’in ba rain ne’e hanesan programa kontinuasaun hosi programa IV Govenu Konstitusionál, Tanba lansamentu Entrega surat tadak rejistu na’in ba rai ne’e hahú hala’o ona iha fulan-Dezembru 2011 tinan kotuk, dehan Jaime.

Iha tempu badak tuir sekretáru Estadu sei halo mós publikasaun mapa kadastrál nian ba distritu Viqueque, nune’e atu bele kompleta servisu sekretáriu Estadu nian ba loron atus-ida.

Sekretáru Estadu ne’e husu ba komunidade sira ne’ebé maka sira nia rai sukat ona maibé sei iha hela disputa nia laran tenki buka atu rezolve halo didi’ak hodi ikus mai bele hetan hotu surat tadak .

“Ha’u husu ba komunidade sira ne’ebé maka sira nia rai to’o oras ne’e ekipa foti dadus sira seidauk ba sukat sira nia rai atu kalma hodi hein nafatin, tanba programa sukat rai sei la hotu ho ida ne’e, no programa sukat rai ne’e sei remata bainira ekipa foti dadus sira prekore ona Timór laran tomak” Dehan Jamime.

Iha fatin hanesan antes entrega surat tadak rejistu rai nian ba komunidade sira, Vise Ministru Justisa Ivo Jorge Valente liu-hosi ninia deskursu hateten, ne’e hanesan pasu importnte ba dahuluk ne’ebé governu atu rekoñese povu sira nia direitu liu-liu kona-ba rai.

Tuir Vise Ministru, programa hanesan nte’e hala’o ona ba distritu 11 tanba falta deit Dili ho Viqueque, programa ne’e sei kontinua halo nafatin. Iha distritu hotu komunidade sira sempre hato’o preokupasaun ne’eb”e hanesan, maka disputa no probema baliza.

Ivo hateten, estadu iha komitmentu atu proteje komunidade sira hodi labele iha konflitu, nune’e mós sei proteje komunidade sira nia direitu atu bele hetan sertifikadu rejistu na’in ba rai.

“Ha’u husu ba komunidade sira atu labele fiar ema sira ne’ebé mai hateten ba koumunidade sira katak, lei rai nian ne’ebé oras ne’e iha hela Parlentu Nasional ne’e la di’ak, tanba lei ne’e iha futuru mai sei proteze ema hotu nia direitu. Se lei ne’e maka parlametu la aprova, maka problema hanesan Bairo Sentral Dili barak maka sei akontese iha timor laran,” dehan Ivo.

iha fatin hanesan komunidade sira iha Distritu lautem mós husu ba Ministeru Justisa liu-liu ba Sekretáriu Estadu Terras Propriedade atu bele fahe lei rai nian ba komunidade sira, hodi bele sai matadalan ba sira bainhira sira hakarak resolve problema ruma kona-ba rai.

Nue’e lider komuniária iha distritu refere mós preokupa kona-ba direitu ba komunidade sira ne’ebé hela iha rai estadu durante tinan kleur nia laran.
Lansamentu entrega sertifikadu ne’e hetan partisipasaun hosi Vise MJ, Sekretariu Estadu Terras Propriedade, Sub Inspektur ba Inspesaun Jerál Ministériu Justisa, Diretór DNTPSC inkuli Mós komunidade no liders komunitaria hosi distritu refere.

Lansamentu entrega surat tadak ne’e rasik hala’o ona mós iha distritu Ermera, Aileu, Kovalima no distirtu Manu-Fahi ikus liu sei hala’o iha distritu Dili.

Ananias Babo Horta

Media no Dokumentasaun SETP