KONSELLU MINISTRU DELIBERA AUTORIZASAUN BA NEGOSIASAUN KONDISAUN ESPESIFIKU BA IMPRESTIMU IDA BA DEZENVOLVIMENTU AEROPORTO INTERNASIONAL NICOLAU LOBATO

Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, lidera Sorumutuk Konsellu Ministru terseira semana fulan Setembru nian iha Paálsiu Governu, Dili, Kuarta (21/09).

Akompaña Dezlokasaun Prezidente Repúblika Dr. Jose Ramos Horta Aeroporto Internasional Nicolau Lobato hodi aranka ba Estadus Unidus Amerika, Konsellu Ministrus Pauza Sorumutuk, durante oras ida resin.

Dili, MJ: Ministru Justisa Dr. Tiago Amaral Sarmento partisipa iha Sorumutuk Konsellu Ministrus terseiru semana, fulan Setembru nian iha Palásiu Governu, no iha sorumutuk KM delibera hodi autoriza Ministru Finansas, Rui Gomes atu inisia negosiasaun ho Department of foreign affairs and trade husi Governu Austrália kona-ba kondisaun espesífika ba impréstimu ida ba projetu dezenvolvimentu Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato.

Aprova ona mós projetu Dekretu-Lei ne’ebé ho objetivu atu estabelese Rejime Jurídiku Parseria Públiku Privada Diagnóstiku nian, ne’ebé aprezenta husi Ministru Finansas, Rui Augusto Gomes no husi Ministra Saúde, Odete Maria Belo. Projetu Dekretu-Lei ne’e delibera ona iha sorumutuk Konsellu Ministrus iha loron 27 fulan-jullu tinan 2022, maibé, tanba iha alterasaun balun iha faze redasaun finál, presiza submete projetu Dekretu-Lei ida-ne’e nian ba deliberasaun foun.

Aprova ona projetu Dekretu-Lei, ne’ebé aprezenta husi Ministru Koordenadór Asuntu Ekonómiku, Joaquim Amaral, ba alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei nu. 34/2017, loron 27 fulan-setembru, kona-ba ezersísiu no lisensiamentu ba atividade ekonómika sira.

Ministru Justisa Dr. Tiago Amaral Sarmento iha Sorumutuk Konsellu Ministru terseira semana fulan Setembru nian iha Palásiu Governu,Dili, Kuarta (21/09).

Ho alterasaun ida ne’e sei laiha tan distinsaun ne’ebé tuir risku atividade, fó dalan ba aprovasaun kuadru komun hodi klasifika atividade ekonómika sira, ne’ebé hanaran Klasifikasaun Atividade Ekonómika Timor-Leste no habadak ho KAE.

Governu hakarak halo hotu rejime tipu autorizativu ne’ebé daudaun ne’e vigora hela, ne’ebé ninia prosedimentu burokrátika laiha tan razaun atu existe, ho objetivu atu hetan efisiénsia servisu ne’ebé boot liu no liberdade inisiativa no jestaun emprezariál ne’ebé loloos husi setór privadu no setór kooperativu no sosiál, hanesan hatuur ona iha artigu da-138 Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste nian.

Propoin atu halo prosesu lisensiamentu ne’ebé bele prevee, transparente no simples, liuhusi konsolidasaun reforma lisensiamentu ba atividade ekonómika, ne’ebé hahú iha tinan lima liubá, hodi klarifika prosedimentu sira, habadak prazu no hamenus enkargu sira hodi loke negósiu iha rai-laran.

Konsellu Ministru aprova projetu Rezolusaun Governu nian, ne’ebé aprezenta husi Vise-Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun, Julião da Silva, hodi aprova akordu kooperasaun entre Repúblika Demokrátika Timor-Leste no Repúblika Portugeza iha matéria seguransa interna.
Akordu ne’ebé mak asina husi país rua ne’e iha loron 27 fulan-setembru tinan 2011, ho objetivu atu fó prestasaun mútua no kooperasaun téknika no interkámbiu, liuhusi asaun formasaun profisionál no servisu asesoria iha área seguransa nian.

Ministru Justisa Dr. Tiago Amaral Sarmento ho membru VIII Governu sira pauza sorumutuk KM durante oras ida resin hodi akompaña Prezidente Repúblika ba Aeroportu Internasional Nicolau Lobatu, Kuarta (21/09).

Aprova ona projetu Rezolusaun Governu nian, ne’ebé aprezenta husi Vise-Ministru Edukasaun, Juventude no Desportu, António Guterres no husi Sekretáriu Estadu Juventude no Desportu, Abrão Saldanha, kona-ba promosaun prátika atividade fízika iha estabelesimentu públiku.

Husi perspetiva promosaun atividade fízika, no hasa’e populasaun sira nia konsiénsia kona-ba importánsia husi atividade fízika ba saúde no implementasaun polítika intersetoriál no multidixiplinár sira ne’ebé ho objetivu atu hamenus sedentarizmu, Governu estabelese promosaun atividade fízika nian iha órgaun no servisu sira administrasaun públika nian, hodi dedika períodu tempu durante semana ida atu prátika atividade fízika iha ninia tipu no modalidade oioin.

Órgaun no servisu administrasaun públika sira-hotu, ne’ebé dependente iha Governu, tenke promove atividade fízika husi parte funsionáriu sira ne’ebé integra iha órgaun no servisu hirak ne’e, hodi estabelese períodu tempu ne’ebé loloos, la liu oras 1, iha loron sesta, entre oras tuku 16h30 no tuku 17.30. Períodu tempu ne’e sei bele hamenus ka sei la hala’o wainhira iha justifikasaun ho razaun interese públiku, liuliu atu asegura funsionamentu regular órgaun no servisu administrasaun públika nian.

Ministru Justisa Dr. Tiago Amaral Sarmento ho membru VIII Governu sira pauza sorumutuk KM durante oras ida resin hodi akompaña Prezidente Repúblika ba Aeroportu Internasional Niocolau Lobatu, Kuarta (21/09).

Governu apela mós ba organizasaun no sosiedade sivil no ba empreza sira setór privadu nian atu hamutuk no promove prátika atividade fízika ho ninia kolaboradór no traballadór sira durante pelumenus oras iha semana ida.

Atividade fízika ne’e sei la hala’o iha semana ikus fulan nian, atu garante organizasaun no ezekusaun asaun koletiva ba limpeza jerál husi aglomeradu populasaun ne’ebé eziste iha territóriu nasionál ne’ebé antes ne’e prevee ona.

Konsellu Ministrus aprova ona projetu Dekretu-Lei, ne’ebé aprezenta husi Ministra Saúde, Odete Maria Freitas Belo, relasiona ho kriasaun Institutu Nasionál Saúde Públika Timor-Leste nian (INSP-TL).
Kriasaun INSP-TL ne’e ho objetivu atu tau hamutuk iha institutu úniku atribuisaun sira atu monitoriza, avalia no halo análize iha estadu jerál saúde nian, hodi kolabora iha vijilánsia epidemiolójika no sanitária, investigasaun sientífika no kontrolu risku no ameasa sira ba saúde públika, ba dezenvolvimentu no formasaun rekursu umanus, peskiza no inkorporasaun teknolójika iha saúde públika, nune’e mós kontrolu kualidade iha área saúde determinada.

Iha ámbitu atribuisaun hirak ne’e, ho kooperasaun/rede ho institutu hanesan iha país sira seluk, ho hakarak atu kria organizasaun ida ho baze sientífika ida ne’ebé forte ne’ebé fó lideransa no esperiénsia ba esforsu halo ona iha nivel nasionál atu alkansa melloria substansiál sira no tempu naruk ba saúde públika, no afirma an nu’udár fonte fiavel ba akonsellamentu hodi formula no foti desizaun husi responsavel polítiku sira.

Ministru Justisa Dr. Tiago Amaral Sarmento ho membru VIII Governu sira pauza sorumutuk KM durante oras ida resin hodi akompaña Prezidente Repúblika ba Aeroportu Internasional Niocolau Lobatu, Kuarta (21/09).

Ministru Koordenadór Asuntu Ekonómiku, Joaquim Amaral halo aprezentasaun ida kona-ba akordu Organizasaun Mundiál Komérsiu nian kona-ba teknolojia informasaun (Information Technology Agreement –ITA) no kona-ba pontu situasaun prosesu adezaun Timor-Leste nian ba OMK. ITA nu’udár akordu multilaterál iha ámbitu OMK nian ne’ebé ho objetivu atu hamenus impostu no tarifa sira-hotu kona-ba produtu teknolojia informasaun husi signatáriu sira.
Ikusliu, Ministru Finansas, Rui Augusto Gomes, informa ba Konsellu Ministru katak konstrusaun Portu Baía Tibar atinje ona 92% no sei fó inisiu ba operasaun sira iha loron 30 fulan-setembru oin-mai, nune’e, hahú husi loron 1 fulan-outubru Portu Dili sei la simu ona roo kontentór sira, servisu ne’e sei transfere fali ba Portu Baía Tibar nian. Portu Dili nian sei kontinua atu simu roo pasajeiru no roo-boot kruzeiru nian sira. Lansamentu ofisiál Portu Baía Tibar nian ne’e sei hala’o iha loron 30 fulan Novembru oin-mai, loron ne’ebé mak Timor-Leste mós komemora nia loron independénsia.

Informa mós katak iha tuku 10:30 to'o 11:00 Otl, Primeiru Ministru, Jeneral Taur Matan Ruak deside halo Pauza ba Sorumutuk Konsellu Ministrus, nune'e ho Membru Governu sira akompaña Prezidente Repúblika Dr. Jose Ramos Horta ne'ebé ho delegasaun dezloka ba Nova Iorke, Estadu Unidus Amerika hodi partisipa iha Assembleia Jeral Organizasoens Nasoens Unidas nian.

21 Setembru 2022
#Media_Gabinete_MJ