Ministra Justisa, Lúcia Maria Brandão Freitas Lobato, entrega Surat tadak (Sertifikadu-red) rejistu rai nian ba populasaun sira iha distritu 3, hanesan Distritu Baukau, Distritu Bobonaro no Distritu Oe-cusse.

Lansamentu entrega Surat Tadak Rejistu Nain Ba Rai nian ne’e iha Distritu Baucau hala’o iha loron 23 fulan-Fevereiru, 2012 ; Distritu Bobonaro hala’o iha loron 25 fulan-Fevereiru,2012 ; no Distritu Oe-cusse hala’o iha loron 27 fulan-Fevereiru, 2012.

Nune’e iha serimónia lansamentu entrega surat tadak ne’ebé hala’o iha Baucau, Ministra husu ba populasaun sira ne’ebé hetan ona sertifikadu atu utiliza sertifikadu ne’e ho di’ak, tamba liu husi sertifikadu ne’e bele fó ninia benefisiu di’ak ba populasaun sira.

Nune’e nia husu ba populasaun sira labele atu uza sertifikadu ne’e hodi haree no bele hadia sira nia moris iha futuru.

“Bainhira sertifikadu iha ona ita-boot sira nia liman, bele uza hodi ba empresta osan iha banku ne’ebé besik. Maibé ha’u mós hakarak husu ba imi atu labele uza sertifikadu ne’e hodi fa’an fali rai, tamba bainhira ita-boot sira fa’an ona sei la hetan tan buat ruma iha futuru no bei-oan sira sei tau ibun ba Ita-boot sira.”

Ministra salienta mós katak, buat hotu ita atu hahú mak susar la halimar, maibé buat hotu tenki liu husi nia prosesu ida, maske ita iha problema no susar barak mak ita infrenta. Ita tenki haksolok tamba ba dahuluk iha tina 10 nia laran ita nia Estadu bele ona hahú fó sertifikadu ba nia povu rasik.

Maibé tuir Ministra, antes iha sertifikadu tenki liu husi dalan 3, hanesan dahuluk mak ekipa foti dadus sei ba foti uluk dadus, daruak mak publikasaun mapa no datoluk mak entrega Sertifikadu Rejistu Nain ba Rai.

Ne’e hanesan faze dahuluk nian hodi formaliza Sertifikadu Rejistu Nain ba Rai. Ne’e hanesan prosesu ne’ebé governu tenta atu ajuda populasaun sira hodi hetan rekoñesimentu husi Estadu ba buat ne’ebé maka partene ba populasaun sira.

Ministra fó-hanoin mós katak, bainhira populasaun sira lakohi partisipa atu sukat sira nia rai, Governu sei la lakon buat ida, tamba la’ós Governu mak atu simu sertifikadu hodi dehan Governu mak nain ba rai. Maibe liu-liu Governu halo esforsu naruk ida atu fó ba nia povu rasik sertifikadu ida ne’ebé bele sertifika katak, rai ne’e ninian ka uma ne’e ninian nune’e nia bele hetan surat ida husi Estadu.

Hahú husi ita nia bei-ala sira to’o tempu kolonializmu nian sira, ita la hatene bainhira mak ita atu iha sertifikadu, iha malae mutin nia tempu ita bele sura ho liman-fuan ema hira mak hetan surat tadak nain ba rai, ema sira hetan surat tadak ne’e sira ne’ebé besik-liu ba iha nai-ulun sira nune’e ho sira ne’ebé matenek no iha podér iha sira nia liman mak bele iha sertifikadu nain ba rai.

Agora tempu ba populasaun sira rasik atu iha surat tadak rejistu nain ba rai iha ida-idak nia hela fatin, dehan Lúcia.

Iha fatin hanesan Administradór sira mós husu ba populasaun sira, liu-liu ba sira ne’ebé hetan ona surat tadak atu kuidadu no utiliza ho di’ak, tamba ho dokumentus ne’ebé mak iha, sei fó naroman ba futuru populasaun sira nian. Tamba ho surat tadak ne’ebé mak iha ona populasaun sira nia liman, bele hamenus problema liu-liu kona-ba rai. *

Ananias Babo Horta
Media Officer