AITUTO-Atu habelar informasaun ba komunidade sira kona-ba problema rai iha Timor-Leste, Sekretáriu Estadu Terras Propriedade, Jaime Xavier Lopes iha loron 18 fulan-Maiu 2015 foin lalais ne’e hala’o senseblizasaun ba komunidade sira iha Suku Aituto, postu Administrativu Maubesse Munisipiu Ainaro.

Iha sensebllizasaun ne’e SETP fó hanoin ba komunidade sira hodi bele tau estaka ne’ebé loos iha idaidak nia kantu baliza nian, hodi labele kria problema iha loron ikus.

Nia mós husu ba komunidade sira labele halo problema kona-ba baliza, bainhira iha problema tenki buka ninia solusaun hodi bele rezolve, bainhira problema rai iha komunidade nia leet la iha ne’e hanesan parte ida hosi kontribuisaun komunidade sira nian ba iha dezenvolvimentu nasaun ne’e nian.

Iha biban ne’e nia esplika mós ba komunidade sira kona-bá artigu 54, 140 no 141 konstituisaun RDTL nian inklui mós lei Nú.1/2003 dekretu lei Nú.19/2004 no lei nú.12/2005.

Jaime hateten, iha artigu 54 konstituisaun RDTL ko’alia kona-ba direitu ba propriedade privada ne’ebé iha sesaun ida hateten, Ema hotu-hotu iha direitu ba propriedade privada, no bele fó ba ema seluk wainhira sei moris no mós wainhira mate, tuir lei nia lala’ok.

Sesaun rua hateten, labele uza propriedade privada hodi estraga fali nia funsaun sosiál, sesaun tolu hateten, atu hetan eh hasai ema ida nia propriedade privada hodi halo ba uzu públiku, tenke selu indeminizasaun loloos ba sidadaun, tuir lei haruka, no sesaun haat hateten, ema sidadaun nasionál de’it maka bele iha direitu ba propriedade privada sidadaun nian.

Iha senseblizasaun ne’ebé akompaña hosi Diretór Nasionál DNTPSC nian no Diretór DTPSC Munisipiu Ainaro nian ne’e, Sekretáriu Estadu ne’e esplika mós kona-ba artigu 140 konstituisaun RDTL nian ne’ebé ko’alia kona-ba investimentu nian no artigu 141 ko’alia kona Rai ne’ebé defini katak, Lei mak regula propriedade, nia uzu no utilidade rai nian, hanesan fatór produsaun ekonómiku ida.

Jaime hateten, aitutuo iha future bele sai hanesan fatin turista tanba ne’e nia husu ba komunidade sira atu bele zere didi’ak sira nia rai ne’ebé maka iha hodi labele fa’an ba ema seluk, bainhira fa’an rai hanesan mós fa’an jerasaun sira nia futuru.

Iha fatin hanesan administradór postu administrativu Maubesse ne’ebé reprezenta hosi Xefe Suku Aituto, Antonio Mendonça hato’o agradesementu ba iha SETP ho nia kometiva tanba bele hakbesik-an ba sira nia suku hodi bele esplika klean liutan kona-ba problema rai ba iha komunidade sira.

Tanba ne’e hanesan Xefe Suku, nia husu ba komunidade sira ne’ebé maka partisipa iha senseblizasaun ne’e bele rona diadi’ak saida maka hato’o hosi SETP hodi bele informa fali ba iha komunidade sira ne’ebé maka la partisipa.

Durante senseblizasaun komunidade sira prekupa liu kona-ba rai provadu abandonadu sira, inklui mós rai sira ne’ebé maka nain hosik hela iha tempu naruk nia laran no ema seluk okupa ikus mai nain reklama fila-fali.*

Ananias Babo Horta
Media Officer SETP