Viqueque,- Governu Timor Leste ba dalimak nian, liu husi Ministeriu Justisa (MJ) ba dadaun ne’e, prepara ona esbosu lei ida tan, hanaran Kodigu Rejistu Sivil. Lei ida importante tebes atu implementa regra balun husi Kodigu Sivil ne’ebé aprova ona iha 2011, liu-liu regra sira konaba rejistu ba moris, kazamentu no rejistu mate nian.

Esbosu Kodigu Rejistu Sivil ne’e, hahú dadaun hala’o konsulta ho publiku sira konaba artigu hirak ne’ebé hakerek iha esbosu lei refere. Konsulta ho publiku hanesan parte importante ida husi partisipasaun povu nian iha prosesu dezenvolvimentu nasional, liu-liu iha parte justisa nian. Tamba ida ne’e, haktuir Direitor husi Direção Naçional de Assessor Jurídica e Legislação (DNAJL) Ministériu da Justisa (MJ), Nelinho Vital, katak: “povu nia partisipasaun iha prosesu hakerek lei ida, sai mos hanesan kontribuisaun husi povu nian iha prosesu dezenvolvimentu nasional. Partisipa komunidade nian iha prosesu ba hakerek Lei Kodigu Rejistu Sivil, mais importante liu-tan, tamba lei ida ne’e, sei koalia barak liu konaba ema nia moris loron-loron.”

Tuir ajenda, iha semana ida ne’e nia laran, ekipa tekniku husi DNAJL nomos Diresaun Rejistu Notariadu (DNRN), sei realiza konsulta publiku ba esbosu lei Kodigu Rejistu Sivil iha parte leste nian, ne’ebe hahú husi Distritu Viqueque iha loron segunda, 13 Outubro 2014 liu ba.

Husi konsulta publiku ne’ebé hala’o iha sala administrasaun Distritu Viqueque nian ne’e, konsege hamosu duni debate ida klean, liu-liu konaba kazamentu sivil no barlaqeadu monogamiku, entre partisipantes sira ho ekipa DNAJL nian, ne’ebé xefia direitamenta husi Direitor Nelinho.

Partisipantes ne’ebé maoria mai husi lideransa komunitaria nomos relijioza sira, kontinua kestiona maka’as konaba efeitu husi kazamentu sivil nian, tamba bele hami’is ema nia identidade kultural nomos relijiaun Katolika nian. Maske nune’e, ekipa DNAJL ne’e, tenta esplika nafatin razaun fundamentu konaba kriasaun artigu refere, hanesan atu garante ema hotu nia direitu ba hetan rejistu kazamentu nian, maske nia iha relijiaun seluk. Rejistu sivil, hanesan parte obrigatoriu ida atu nune’e, bele hetan nia legalidade.

Konsulta publiku ida ne’e, remata iha lorokraik, maibe komunidade ezizi nafatin atu haluan tan atividade konsulta ne’e komunidade sira seluk iha area rural sira, atu nune’e bele habelar informasaun ba komunidade hotu, no iha sorin seluk, atu fó tan fatin ba komunidade hotu nia partisipasaun iha prosesu lejislativu nian.

(Mize Correia/DNAJL)