SEKRETÁRIU sira iha suku Duyung Sub-Distritu Metinaro Distritu Dili, iha loron Segunda 10 fulan-Juñu 2013, foinlalais ne’e bainhira Sekretáriu Estadu Terras Propriedade (SETP) Jaime Xavier Lopes ba lansa enkontru komunitária iha fatin refere komunidade sira prekupa liu kona-ba rai no uma ne’ebé halo iha rai transmigrasaun.
Haree ba prekupasaun komunidade nian ne’e SETP liu hosi ninia intervensaun hateten, komunidade sira ne’ebé maka hela ona iha fatin ne’ebá durante tinan durante tinan naruk nia laran estadu Timór-Leste liu hosi komisaun kadastral ne’ebé governu sei kria iha tempu oin-mai maka sei haree.

Maibé tuir Jaime, Importante maka ema sira hela iha rai nia laran iha evidensia ne’ebé forte, evidensia ne’e maka hanesan sertifikadu indonezia nian ne’ebé Hanaran Hak Guna Banggunan no ai-horis ruma ne’ebé sira kuda iha rai nia laran.

Bainhira laiha evidensia, tuir Sekretariu Estadu ne’ebé kaer pasta kona-ba rai nian ne’e hateten, maske komunidade sira hato’o sira nia rekerementu maibé komisaun kadastral mós seit tetu hodi bele haree didiak hafoin foti desizaun, tuir lei ne’ebé maka nasaun ne’e iha.

Iha oportunidade ne’e SETP esplika mós artigu 54 iha konstituisaun RDTL hodi ko’alia kona-ba direitu ba propriedade privadu, no lei No. 1/2003 hodi ko’alia kona-ba lezislasaun rai nian.

Iha fatin hanesan administradór Sub-Distritu Metinaro hato’o mós katak, komunidade sira iha sub distritu Metinaro prekua hela ho nain ba rai, tanba ne’e sira prekupa hela ho oinsa maka komunidade ida atu bele sai hanesan nain ba rai ne’ebé maka nia iha no hela ba.

Iha oportunidade ne’e Adiministradór ne’e mós husu ba komunidade sira hodi iha future mai tenki prepara dokumentus ruma, ba oan no jerasaun sira, prosesu atu hetan nain ba rai nia prosesu maka hanesn SETP hala’o dadaun ne’e, nune’e hanesan komunidade tenki hatete buat ne’ebé loos ba Terras Propriedade, hanesan buat ne’ebé komunidade nian komunidade nian, ne’ebe estadu nian tenki hateten ne’e estadu nian.

Hanesan komunidade Joao Castro hateten, bele ona ka lae atu fó direitu ba komunidade sira ne’ebé hela iha rai transmigrassaun, “Nune’e mós bainhira ha’u iha rai hektar lima iha fatin ne’ebé la hanesan hau bele sukat hotu ka lae, rai ne’ebé estdu foti obrigatoriu hau bele sukat ka lae, no ONG ne’ebé loke ONG iha rai transmigrasaun nia laran ikus mai rai ne’e nia bele sukat ka lae,” Tenik Castro.*