IX GOVERNU KONSTITUSIONAL INAGURA BALKAUN UNIKA IHA ATAURO
DILI,MJ-Sesta-feira 14 Marsu 2025 IX Governu Konstitusionál liuhosi Sua-Eselénsia Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, akompaña Sua-Eselénsia Ministru Justisa, Dr. Sérgio de Jesus Fernandes da Costa Hornai, Sua-Eselénsia Ministru Administrasaun Estatal, Tomás do Rosário Cabral, ho reprezentante Rezidente UNDP iha Timor-Leste, Sra. Katyna Argueta, ofisialmente inaugura ona Balkaun Úniku (BU) ne’ebé lokaliza iha suku Maumeta Vila, Autoridade Administrativa Ataúro.
Iha Dekretu Lei 49/ 2023 hatuur Balkaun Úniku nu’udar servisu deskonsentradu ida iha Diresaun Jerál Simplifikasaun, Modernizasaun, no Administrasaun Lokál ne’ebé Tutela iha Ministériu Administrasaun Estatal. Nune’e mos iha DL 3/2025 iha DG-SMAL sei asegura instalasaun servisu BU no halo mós jestaun ba servisu BU iha territoriu nasionál hotu. BU mak sentru servisu iha nível lokál iha ne’ebé sidadaun ida-idak bele hetan asesu ba informasaun no asesu ba servisu públiku ne’ebé la hanesan iha fatin ida de’it, nune’e bele poupa tempu no poupa osan.
Sua-Eselénsia Ministru Justisa hateten liuhosi nia diskursu serimónia inagurasaun Balkaun Únika ne’e, “Ha’u sente orgullu bá iha prestasaun servisu ida ne’e, maibé sei iha traballu lubuk oan ida ne’ebé ita sei halo, atu bele priense servisu ho kualidade no bele fó duni benefisiu ba sidadaun sira”
“Ha’u lori Ministériu Justisa ninia naran hato’o parabéns ba povu Atauro tomak liu-liu nai xefe suku sira, autoridade lokal sira hotu ne’ebé hola parte iha fatin ida ne’e” Ministru Justisa hato’o parabens ba povu Ataúro.
Objetivu prinsipál maka atu hametin demokrasia, ita hametin administrasaun ida ne’ebé efikas no efisiente liu ba populasaun sira bainhira sira hakarak trata sira nia dukumentu. Sistema dizitalizasaun ne’ebé maka iha, mai besik liu povu Ataúro no mós munisipiu sira ne’ebé estabelesidu Balkaun Unika bele atende ona komunidade sira ba iha interese lejitimu ba iha interese pesoál sira, hanesan trata dukumentu Pasaporte, Billete Identidade (BI), Sertidaun RDTL, Gia de Ovito no karta lisensa kompaña ninian.
IX Governu Konstitusionál halo dadauk dezenvolvimentu ida ne’ebé maka maka’as ba iha lei estruturante sira ne’ebé presiza, nune’e bele fó siguransa juridiku ba iha sidadaun sira, hahu agora ba to’o iha tinan 2028. Hau hanoin povu atauro oan sira ita pronto komesa halo espande ba iha ne’ebá.
“Tanba ne’e, povu Atauro oan sira estabese edifisiu Balkaun Unika ida ne’e, hakbesik liu tan ba iha komunidade sira. Hau husu ba Prezidente Autoridade Atauro atu bele kuida edifisiu refere. Tanba fatin ida ne’e, mai ho vizaun ida atu lori adminsitrasaun besik liu ba iha ita bo’ot sira” Ministru Justisa apela.
Ministru Justisa hakarak lori estrutura Ministériu Justisa nia naran liu-liu Diresaun Jeral Rejistu no Notariadu halo servisu ida ne’ebé integradu ho akordu interministerial ne’ebé Ministériu Adminsitrasaun Estatal no Ministériu Justisa asina ho finalidade atu lori adminsitrasaun ida besik liu ba iha prezidente autoridade munsipiu sira iha Postu sira, suku sira no mós aldeia sira.
Iha Edifísiu Balkaun Únika Ataúro ne’e, funsiona ho funsionáriu nain-lima (5): koordenador ida, tékniku eskritóriu nain rua, kondutór ida, no funsionáriu hamoos ida.
Entretantu, iha serimónia inaugurasaun ne'e partisipa husi ofisiál sira governu nian, inklui Sua Exelénsia Vise Primeiru-ministru no Ministru Koordenadór Asuntu Ekonomia no Ministru Turizmu no Ambiente, Dato’ Seri Francisco Kalbuadi Lay, Embaixador sira husi Indonezia, Australia no Uniaun Europeia.
United Nations Resident Coordinator, Sua Exelénsia Vise MAE, Jacinto Rogoberto Gomes de Deus , Vise Ministru Justisa, Prezidente Autoridade Munisipal (PAM), Prezidente Autoridade Administrativa Ataúro, Diretores Jerais no Nasionais, Diretores Servisus Munisipais, sosiedade sivíl, Autoridade Seguransa PNTL no F-FDTL, lider komunitáriu sira no komunidade.