DÍLI-Ministru Justisa Substitusaun Atuál Sekretáriu estadu terras Propriedades (SETP) Jaime Xavier Lopes, iha loron 21 fulan-Abríl 2016 foinlalais ne’e loke abertura diskusaun meza kabuat kona-ba Revizaun Periondiku Universál (RPU) ne’ebé organiza hosi Diresaun Nasionál Direitus Humanus Sidadania (DNDHC) Ministériu Justisa iha Sentru Formasaun Juridika Caicoli Díli.
Iha diskusan meza kabuar ne’ebé hetan partisipasaun masimu hosi ONG inklui mós Diretora Jerál Sentru Formasaun Juridika ne’e no diretór Nasionál DNDHC nian ne’e, Ministru Justisa Insubstituisaun ne’e hato’o ninia agradesementu ba partisipante sira tanba fó sira nia tempu hodi ba partisipa iha enkontru ida ne’e hodi bele kontribui ba elaborasaun relatóriu segundu siklu Revizaun Períodiku Universál (RPU).
Jaime hateten, hahuu iha tinan 2002 Timór-Leste sai hanesan membru ONU, Timór-Leste hahu kedas kopera ho mekanismu direitus umanus ONU nian inklui Revizaun Períodiku Universál sira.
Iha tinan 2011 tuir SETP, Timór-Leste hato’o ona relatóriu primeiru siklu, ne’ebé deskreve kona-bá situasaun direitus umanus iha rai laran no asaun ne’ebé Estadu foti hodi kumpri nia obrigasaun ba direitus umanus.

Iha seminar ne’ebé organiza hosi DNDHC ne’e Jaime salienta mós, relatóriu primeiru siklu ne’e, tuir Jaime , Timór-Leste hetan revizaun husi Estadu membru sira seluk ne’eé fó rekomendasaun kona-bá oinsá bele hadia situasaun direitus umanus iha Timór-Leste.

Jaime hateten, tinan ida ne’e kompleta ona tinan hat resin, Timór-Leste iha obrigasaun atu submete ba Konsellu Direitus Umanus ONU nian ba relatóriu segundu siklu kona-bá implementasaun husi relatóriu primeiru siklu nian kona-bá mudansa no dezafiu ba implementasaun rekomendasaun hirak ne’e. Relatóriu segundu siklu ne’e Timór-Leste tenke submete iha loron 25 fulan-Jullu tinan 2016.

“Hó nune’e, ita nia diskusaun meza redonda ne’e hanesan pasu ida hodi konsolida no valida ba dadus no informasaun prelimináriu ne’ebé ekipa tékniku rekolla ona husi ita-bo’ot sira nia instituisaun ida-idak, ida ne’e hanesan prosesu hodi kompleta informasaun hirak ne’e ho nune’e sai relatóriu ida ne’ebé ho kualidade, onestu no kredivél tanba ita-bo’ot sira hanesan autór prinsipál ne’ebé halo validasaun ba informasaun hirak ne’e.” Tenki jaime ba partisipante sira.

Iha biban ne’e nia mós enkoraza partisipante sira ne’ebé maka tuir iha diskusaun meza kabuat ne’e hodi bele partisipa iha prosesu ho ativu tanba dezenvolvimentu direitus umanus iha Timór-Leste sai hanesan ema hotu nia responsabilidade.