Liquisa-Sekretáriu Estadu Terras Propriedades (SETP) Mario Ximenes iha loron 20 fulan-Dezembru 2018 foin lalais ne’e hala’o enkontru ho komunidade sira iha Aldeia Mota-Ikun, Suku Mota-Ulun Postu Adminsitrativu Bazartete Munisípiu Liquisa.

Enkontru ne’ebé hala’o iha area kaitehu nian ne’e ko’alia liu kona-bá rai ho nia luan hektares 8 ne’ebé maka iha tempu badak sei atribui ba kompaña China Hardboard hodi bele uza ba fatin dulas fatuk no fatin ba ekipamentu pezadu sira.

Sekretáriu Estadu Terras Propriedades ne’e hateten, fatin ne’ebé iha tempu badak governu sei fó kontratu ne’e sei sai hanesan fatin dulas fatuk ba preparasaun konstrusaun portu tibar nian ne’ebé maka lansa ona hosi primeiru ministru, Taur Matan Ruak iha fulan-Agostu 2018 liu-bá.

Iha biban ne’e Membro governu ne’e husu ba komunidade sira, liu-liu ba rai-na’in sira atu iha konkordansia ba malu hodi bele fó mós sira nia kontribuisaun ba iha dezenvolvimentu nasaun nian.

“Ha’u husu ba komunidade sira liu-liu ba inan-aman sira atu bele fó imi hotu nia kontribuisaun ba iha dezenvolvimentu nasaun nian, tanba ne’e ha’u husu ba imi hodi labele halo impedementu bainhira kompaña mai hodi hala’o ninia servisu, husu mós ba Ita-boot sira hodi bele ko’alia didi’ak ho kompaña atu bele fó kompenizasaun ba rai sira ne’ebé maka estadu konsidera hanesan ita-boot sira nian,” dehan Mario Ximenes bainhira hala’o enkontru ho komunidade sira.

Hanesan Membru Governu Mario Ximenes husu ba komunidade sira hodi bele ko’alia didiak ho kompaña hodi fó kompenizasaun ba komunidade sira nia to’os fatin, maibé komunidade sira mós tenki hatene hodi labele husu ho valór ne’ebé maka aas hodi prezudika fali kompaña.

“Hanesan membru governu, fiar katak, bainhira kompanha hakarak hala’o ninia atividade iha ne’e nia sei bolu ita-boot sira hodi servisu, ida ne’e ha’u sei ko’alia ho kompaña, maibé ha’u mós hakarak hato’o ba ita-boot sira katak, kompanha bele fó kompenizasaun ba komunidade sira ba rai sira mak iha tetuk maibé iha foho liu-liu foho lolon sira ne’e konsidera rai estadu, tanba ne’e ba rai sira ne’e kompaña sei halo kontratu arrendamentu ho Estadu,” membru governu ne’e hateten.

Tuir Mario, iha tempu badak governu sei kria fali enkontru entre kompanha ho komunidade, nune’e bele halo negosiasaun hodi bele halo kontratu, maibé tenki ho negosiasaun ida be’ebé mak razuavél.

Iha fatin hanesan Xefe Departamentu Atribuisaun ba Titulo no Rejistu Predial, Rodrigue Mendonsa hateten, kompaña ba iha kaitehu hodi foti ona sampel ba fatuk nian, tanba ne’e hosi diresaun identifika ona fatin ne’e hodi bele sai hanesan fatin ba foti no dulas fatuk nian hosi China Hardboard.

Rorigue hateten, hosi munisípiu konsidera rai hirank ne’ebé maka tama iha area ba foti fatuk nian ne’e hanesan rai estadu, maibé bainhira iha prosesu levantamentu dadus nian identifika rai mak entrega sei entrega ba iha kompaña ne’e komunidade sira nia to’os fatin, tanba ne’e estadu sei tau konsiderasaun hodi husu kompaña hodi bele halo negosiasaun ho rai na’in sira.

Iha fatin hanesan Germano Agosto, hanesan reprezentante hosi ema nain 13 ne’ebé maka sira nia rai kompaña sei uza ba fatin konstrusaun nian ne’e hateten, hanesan komunidade sira pronto atu bele entrega rai ba iha kompaña hodi bele hala’o ninia atividade ba projetu nian no sira sei la halo impedementu, tanba ne’e di’ak ba dezenolvimentu nasaun nian.

Iha enkontru ne’e hetan partisipasaun hosi komunidade liu-liu rai-na’in sira ne’e partisipa mós hosi SETP, Obras Públika, Diretór DNTPSC, ekipa tékniku sira hosi DNTPSC, Administradór Postu Bazartete, Xefe Suku Mota-Ulun, Xefe Aldeia Mota-Ikun inklui mós komunidade sira.*