Sra. MINISTRA JUSTISA HALO ENTERVISTA TELEVISAUN GMN HO NIA PROGRAMA " GRANDE ENTERVISTA"

"Notícia em Português"
Dili-Bebora, Grupu Media Nasional (GMN), Sra. Ministra Justisa Dra. Maria Ângela Carrascalão hamutuk Diretór Ezekutivu Asosiasaun HAK Dr. Manuel Monteiro sai nu'udar orador ba programa "Grande Entervista".
Husi programa ne'e sai hanesan moderador Dr. Espedito Dias Ximenes. Iha programa ne'e Sra. Ministra Justisa koalia kona-ba OINSA ESTATUTU RAI IHA TIMOR-LESTE, husi Diretór Ezekutivu Asosiasaun HAK koalia kona-ba OINSA ASOSIASAUN HAK HARE PROBLEMA RAI IHA TIMOR-LESTE, loron kinta feira 12-04-2018, tuku 20:30 to'o 21:30.

Sra. Ministra Justisa hateten, durante ita Independensia, ita dala barak koalia kona-ba lei ba rai seidauk sastifas ba povu tomak. Timor-Leste ema ne'ebé iha liur no rai laran lakon sira nian rai, depois mak hetan fali sira nian rai. Husi VI Governu Konstituisional mak aprova lei no 13/2017 iha 5 de junhu, lei ida ne'e bele regula no konstitui ba regras esensiais para bele aplika prinsipiu ne'ebé la tuir regras bele hetan rai hanesan afuramentu privadu. Iha tempo português ka Indonesia lei ne'e hetan ona. Mas lei ne'e Laos komplementa tau iha vigor. Durante ne'e ami fó atensaun bót ba lei Teras e Propriedades, tenke registu PREDIAL bele hatene uma ka rai se nian, nomos iha lei ida para domínio ba Bens Públiku ba estadu, exemplo espaso ne'ebé loke hanesan Bens privadu ba estadu públiku. Iha Konsellu Ministru aprova ona lei komisaun da Teras e Propriedades, ne'e importante bele mosu instabilidade sosial nomós entre ita partikular ho estadu.

Komisaun da terás e propriedades atu hare problema desputa ba rai ne'ebé reklamadu bele ba to'o Tribunal. Agora komisaun da terás e propriedades deferente tanba independente iha ema jurista no tekniku área terás ho papel prinsipal atu resolve problema disputa rai, enquantu iha problema disputa ba rai. Koalia kona-ba estadu SUSESOR hanesan rai ida uluk tempo Indonesia ne'ebé okupa husi estadu Indonesia fila-fali ba rai estadu Timor-Leste. Estadu Indonesia mai iha Timor-Leste hanesan okupantes Laos kolonial ne'ebé iha deferente. Okupantes Indonesia sira tur iha uma fatin, nain Timor-oan nian, ita konsedera rai ne'e Timor-oan nian nafatin, ho nune'e ita tenke implementa lei ba rai ho vigor.
Husi Diretór Ezekutivu Asosiasaun HAK hateten katak sira hala'o ona monotorizasaun ka perkisa ba Munisipiu hanesan Aileu, Ainaro, Baucau, Dili, Ermera, hetan problema barak kona-ba disputa ba rai.
Iha diskusaun ne'e halo durante oras ida nian laran.

Honorio Santos
Media Officer
Gabinete Ministra Justisa