Alas-Manufahi,Ministériu Justisa (MJ) liuhosi Diresaun Nasional Direitus Umanus no Cidadania (DNDHC) divulga informasaun lei iha Postu Administrativu Alas, 15 Fevereiru 2017.
Programa ida ne’e hala’o bazea ba Planu Asaun Anual DNDHC-MJ 2017 ho objetivu reforsa kuiñesimentu lei ba komunidade. Ho konsensia sidadaun ne’ebé as ba lei bele mós kontribui ba dezenvolvimentu sistema justisa iha ita rain.
Diretór DNDHC, Flaviano Moniz Leão iha abertura hatete, “Kada tinan ami sempre hala’o programa divulgasaun lei no hili los fatin sira ne’ebé do’ok oituan hosi kapital tamba fatin hirak ne’e mak menus informasaun lei. Ami mai ho substansia informasaun lei tolu hanesan Lei Kontra Violensia Domestika, Kodigu Prosesu Penal: Prosesu Hato’o Keixa, Direitu Lezadu no Arguidu inklui Kodigu Penal: krime Falsifikasaun Dokumentus. Iha mos informasaun adisional kona-ba ita nia Pasaporte foun ne’ebe modernu no kualidade ne’ebe ita sei ultiliza iha tempu badak.”

“Iha Postu Administrativu Alas ne’e iha Suku lima (5) no Aldeia sanolu resin sia (19), klaru katak ami do’ok oituan hosi kapital munisipiu no menus teb-tebes informasaun lei sira ne’e, nune’e ami presija tebes informasaun hirak ne’e hodi aplika ba ami nia moris lor-loron, ami orgulhu no apresia hosi nasional sira ne’ebé diretamente mai iha ne’e, ami sujere karik posivel mai be-beik, dehan Administrador Postu Alas, Leopoldo Bareto bainhira loke formalmente sesaun divulgasaun lei iha salaun Parokia, Quarta, (15/2/2016).

Prosesu divulgasaun, Diretór DNDHC esplika kona-ba tipu ha’at hosi Lei Kontra Violensia Domestika hanesan violensia fiziku, violensia phisikolojia, violensia seksual no violensia ekonomia, esplika mós tipu hirak ne’e ninia implikasaun a’at ba familia no sosiedade inklui esplika mós sansaun penal ba aktu hirak ne’e. Liu tan, hatete katak labele halo seksual ba ema minor idade (idultu) tamba maske nia mak hakarak mós ne’e krime - lei la fo dalan.

Tuir mai Tekniku Superior Divulgasaun, DNDHC, Carmelindo da Silva Caetano, hato’o kona-ba prosedimentu hato’o keixa, direitu Lezadu no direitu Arguidu. Informa mós ba komunidade katak servisu autor judisiariu la hanesan (Defensor, Prokurador no Juiz) maibe ho objetivu ida deit katak orientasaun kontribui ba buka lia los no justisa. Iha mos informasaun kona-ba krime falsifikasaun dokumentus ne’ebe hato’o hosi Chefe Departementu Divulgasaun, Jose Paulino Dias Ximenes, iha nia eplikasaun kualia kona-ba falsifikasaun dokmentu, dokumentu saida deit mak bai-bain ema falsifika, sansaun penal ba falsifikasaun tuir Kodigu Penal artigu 303 - 305. Chefe ne’e mos sujere ba komunidade katak nudar sidadaun di’ak iha dever kumpri lei labele falsifika dokumentu, enkuadu tinan sidauk to’o simu osan idozus labele ba inventa, enkuadu sai veteranus mós presija hatudu dokumentu ida los labele falsifika, se autor relevante sira identifika dokumentu la los bele hetan kastigu.
Iha sesaun ne’e asiste hosi Admnistrador Postu Alas, Komanddate PNTL Alas ho membru sira, Sefi Suku, Profesor/a no estudante, Juventude, lia nain, reprezentante igreja, funsionariu saude nian no komunidade sira. (c)

Carmelindo da Silva Caetano
Tekniku Superior, Divulgasaun, DNDHC MJ