LEI RAI – REJIME ESPESIÁL KONA-BA DEFINISAUN TITULARIDADE BENS IMÓVEIS HETAN APROVASAUN HO UNANIMIDADE IHA PARLAMENTU NASIONÁL

DÍLI, PN – S.E. Ministru Justisa Ivo Valente ne’ebé akompañadu hosi Sekretáriu Estadu Terras e Propriedades Jaime Xavier Lopes no tékniku Ministériu Justisa nian tuir plenária Parlamentu Nasionál (PN) ba aprovasaun Lei Rai – Rejime Espesiál kona-ba Definisaun Titularidade Bens Imóveis iha Plenária Parlamentu Nasionál, Díli, loron Segunda-Feira (06/02/2017).

Diskusaun ba plenária Lei Rai ne’e nu’udar prosesu finál hafoin liu ona diskusaun espesialidade iha tinan kotuk (2016) no inísiu tinan 2017 iha Komisaun A Parlamentu Nasionál, Comissão assuntos Constitucionais, Justiça, Administração Pública, Poder Local e Anti-Corrupção. Depoiz-de halo aprezentasaun relatóriu Komisaun A no Ministru Ivo Valente halo apresiasaun, lei ne’e lori ba votasaun finál no hetan aprovasaun hosi membru Parlamentu Nasionál ho votu unanimidade, hamutuk afavór 57 deputados, laiha vota kontra no abstensaun.

Plenária ba Lei Rai ne’e prezide hosi Prezidente Parlamentu Nasionál, Sr. Adérito Hugo da Costa. Prezidente PN, hahú ho oportunidade ba Prezidente Komisaun A no Relatór Sr. Arão Nóe de Jesus Amaral hodi le’e rezultadu diskusaun espesialidade iha Komisaun A no prosesu votasaun, inklui mudansa iha redasaun balun no razões sira kona-ba alterasaun ba artigu Proposta Projetu Lei Rai - Rejime Espesiál kona-ba Definisaun Titularidade Bens Imóveis.

Iha nia-esplikasaun antes entrega ba relatór, Prezidente Komisaun A, Sra. Carmelita Moniz expressa prosesu diskusaun ne’ebé naruk, klean no todan iha kada artigu iha diskusaun komisaun. Maske dinamika diskusaun dalaruma sa’e-tun, maibé konsege hetan duni aprovasaun iha espesialidade nune’e lori mai iha plenária hodi halo apresiasaun no aprovasaun.

Ministru Justisa, Ivo Valente iha nia-intervensaun hateten, lori Governu nia naran hato’o nia apresiasaun ba esforsu tomak membru Parlamentu Nasionál, diskusaun ne’ebé forte, sériu no klean manifesta produsaun de lei ne’ebé agora dadaun iha deputados sira-nia meja leten. Nia mós agradese, ho aprovasaun ba Lei Rai ida ne’e, pelumenus sai matadalan ba rezolusaun problema rai ne’ebé povu hasoru dadaun. Tanba, disputa rai hamosu konflitu no iha tendensia ba violénsia, dala balun hamosu homicídio iha ita-nia sosiedade nia le’et.

“Proposta Lei ne’e liu ona prosesu konsultasaun no sosializasaun barak, komunidade, autoridade lokál no sosiedade sívil sira. De facto, kuaze 98% ita-nia rai laiha dokumentus própiu, laiha titúlu, konserteza afeita oinsá mak Governu regulariza no administra rai ne’ebé komunidade hela bá no bens imóveis Estadu nian. Ho Lei Rai, hadalan ona Governu atu rezolve kestaun hirak ne’e,” esplika Ministru Ivo Valente.

Akompaña Ministru Justisa Ivo Valente iha plénaria PN ne’e mak; Sekretáriu Estadu Terras e Propriedades Jaime Xavier Lopes, Diretór Terras no Propriedades Romão Guteres, Diretór DNAJL Nelinho Vital, Xéfi Departementu sira, assessors no tékniku lejislasaun nian.

Maria de Lourdes Xavier Lin
Media Officer
Gabinete Ministru Justisa